TECAVÜZ YARGI VE HUKUK

Nedir?

Bu proje, Osman Seden’in 1970 yapımı Söz Müdafanın adlı filmi üzerine bir okuma çalışmasıdır. Temel amaç filmdeki cinsel kimlikleri incelemek, tecavüz girişiminin temsilini etik felsefesinden beslenerek incelemek ve mahkeme sahnelerindeki güç kodlarını deşifre etmektir.

Neden böyle bir proje?

Bu projenin fikrini geliştirirken kendi film izleme deneyimimden ve aldığım eğitim doğrultusunda ister istemez tartıştığım ve sorguladığım bazı kavramlardan yola çıktım. Ancak Türkiye sinemasını incelemede yeni yönelimlerin ve arayışların olduğu bir dönemde olduğumuzu göz önüne alınca, bu projenin kişisel bir merakı gidermekten biraz daha fazlasını yapabileceğini, belki yeni bir tartışma zemini ekleyebileceğini düşünüyorum.

Son yıllarda Türkiye Sineması; yönetmen sineması paradigması kullanılarak veya tema, tür, dönem üzerinden sınıflandırmalar yapılarak çalışılan bir alan haline geldi. Ancak tek bir film üzerinden yapılan çalışmalar çok az, üstelik de çoğu yalnızca konferans/sunum metni olarak hazırlanmış durumda. Tek bir film üzerine etraflı bir analiz çalışmasının değerli olduğunu düşünüyorum.

Büyük bir külliyatın içinden biricik araştırma malzemesi olarak bu filmi seçmemin nedeni de, üzerine tartışmak istediğim konularda (cinsel şiddet ve yargı temsili gibi) en iyi malzeme veren filmlerden biri olmasıdır.

İçinde Ne Var?

Projenin başında, projenin amacına, malzemesinin içeriğine, neden bu malzemenin seçildiğine değinen bir giriş olacak. Daha sonra filmin belirgin sekanslarının veya sahnelerinin anlatısal içeriğiyle mizansen, sinematografi ve kurgu özelliklerinin ilişkisini tartışmayı düşünüyorum. Bu noktada ortaya çıkan tartışmaları Türk sinemasından diğer örneklerle de karşılaştırabilmeyi umuyorum. Bu karşılaştırmadan yola çıkarak da, bu filmin, geniş külliyatın içindeki politik konumunu belirlemeyi diliyorum.

Nasıl Olacak?

Araştırma döneminde etik felsefesi, hukuk antropolojisi üzerine okuma yapmayı ve bu alanlarda tartışılan kavramları Türkiye’nin tarihsel bağlamında tartışmayı planlıyorum. Toplumsal hayattı kuşatan ahlaki değerlerle, filmlerde işlenen ahlaki değerler arasındaki paralellikleri, devlet baba ve Allah babadan adalet beklemenin yarattığı toplumsal psikolojiyi ve yargılayan ve yargılanan arasındaki sosyo-ekonomik hiyerarşiyi tartışmak istiyorum.

Bunun yanı sıra kadınlık ve erkeklik temsillerine de bakmak, savcı ve sanığın sahnede nasıl konumlandırıldığının grafik okumasını yapmak ve beden temsili üzerinde de durmak istiyorum.

Neyle Olacak?

Söz Müdafanın adlı filmi bulabilmek için Mithat Alam Film Merkezi’nden destek aldım.

Adı geçen diğer filmler ve referans verilen yayınlar için kaynaklarım:

Mithat Alam Film Merkezi

Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi

youtube.com

Kaynakça

Akbulut, Hasan, Kadına Melodram Yakışır Türk Melodram Sinemasında Kadın İmgeleri, Bağlam Yayınları, 2008.

Arslan, Umut Tümay, Bu Kâbuslar Neden Cemil? Yeşilçam’da Erkeklik ve Mazlumluk, Metis Yayınları, 2005.

Bilgiç, Filiz, Türk Sinemasında 1980 Sonrası Üslup Arayışları, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, 2002.

der. Derman, Deniz, Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler 1-2-4-5, Bağlam Yayınları, 2001.

Dorsay, Atilla, Sinemamızın Umut Yılları 1970-80 Arası Türk Sinemasına Bakışlar, İnkılap Kitabevi, 1989.

Evren, Burçak, Türk Sinemasında Cinsellik, Es Yayınları, 2007.

der. Güneş, Aslı, Yıldız: Hülya Koçyiğit, Dost Kitabevi.

Gürmen, Pınar Tınaz, Bir Halk Sinemacısı: Osman Fahir Seden, Dergah Yayınları, 2007.

Kıraç, Rıza, Film İcabı Türk Sinemasına İdeolojik Bir Bakış, De Ki Basım Yayın, 2008.

der. Köker, Levent, Türk Sinemasında Demokrasi Kavramının Gelişmesi, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, 1994.

Öngören, Mahmut T., Sinemada Cinsellik ve Kadın Sömürüsü, Dayanışma Yayınları, 1982.

Özgüç, Agah, Türk Sinemasında Cinselliğin Tarihi, +1 Kitap, 2006.

Öztürk, Semire Ruken, Sinemada Kadın Olmak Sanat Fimlerinde Kadın İmgeleri, Alan Yayıncılık, 2000.

Suner, Asuman, Hayalet Ev Yeni Türk Sinemasında Aidiyet Kimlik ve Bellek, Metis Yayınları, 2005.

Filmografi

Ağlayan Kadın, Semih Evin, 1967

Bodrum Hakimi, Türkan Şoray, 1976

Cazibe Hanım’ın Gündüz Düşleri, İrfan Tözüm, 1992

Ekmekçi Kadın, Zafer Davutoğlu, 1965

Ekmekçi Kadın, Mehmet Dinler, 1972

Herkesin Sevgilisi, Nejat Saydam, 1970

İffet, Kartal Tibet, 1982

İtham Ediyorum, Orhan Elmas, 1972

Madde 438, Ümit Efekan, 1990

Mahkum, Osman F. Seden, 1972

Meçhul Kadın, Duygu Sağıroğlu, 1970

Özleyiş, Aram Gülyüz, 1973

Savunma, Osman F. Seden, 1986

Solan Bir Yaprak Gibi, Mehmet Dinler, 1971

Söz Müdafanın, Osman Seden, 1970

Sultan, Halit Refiğ, 1973

Yuvasız Kuşlar, Mehmet Dinler, 1970